شفافیت و تیرگی معنایی اسامی مرکب زبان فارسی از دیدگاه شناختی

Authors

مهدی سبزواری

abstract

مطالعة ویژگی های صرفی، نحوی، آوایی و معنایی اسامی مرکب همواره مورد توجه زبان شناسان بوده است. شفافیت و تیرگی معنایی اسامی مرکب از موضوعاتی است که در حوزة معنا شناسی محل مطالعات مختلف است. در پژوهش های انجام شده انواع اسامی مرکب به لحاظ دارا بودن یا نبودن هستة معنایی، شناسایی و توصیف شده اند و با استناد به معیار وجود یا نبود هسته، اسامی مرکب به دو گروه اصلی درون مرکز و برون مرکز تقسیم شده اند. گروه اول دارای هسته و به لحاظ معنایی شفاف اند و گروه دوم فاقد هسته اند و معنای تیره دارند. تا جایی که نگارنده آگاهی دارد، پژوهش های انجام شده دربارة این واژه ها مبتنی بر توصیف صرفی و نحوی و ایجاد تمایز معنایی بین اسامی مرکب است و علت شفافیت و تیرگی این نوع واژه ها به روشنی تبیین نشده است. در این مقاله، با رویکردی شناختی به تبیین شفافیت و تیرگی معنایی اسامی مرکب پرداخته می شود. دستاوردهای نظریة کارین (1997 و 2001) در روان شناسی زبان- که اهداف دیگری را در زمینة تولید و پردازش اسامی مرکب در ذهن گویشوران دنبال می کند- به طور غیر مستقیم برای تبیین شفافیت و تیرگی معنای اسامی مرکب راهگشاست. این مقاله کوششی است نوآورانه برای رسیدن به این تبیین.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

درک معنایی اسامی مرکب درون مرکز و برون مرکز فارسی در غیرفارسی زبانان: رویکردی شناختی- معنایی

درک معنایی اسامی مرکب از جمله موضوعاتی است که در چارچوب نظری زبان­شناسی شناختی مطرح می­شود. اسامی مرکب با توجه به رابطۀ معنایی پایه­های کلمات مرکب به چهار گروه تقسیم  که با توجه به معیار وجود یا عدم وجود هستۀ معنایی، دو گروه اصلی اسامی مـرکـب درون­مرکز و برون­مرکز در این پژوهش مورد بررسی قرار می­گیرند. فهرستی از این اسامی به‌صورت کتابخانه­ای از متون مختلف گردآوری شد و برای آزمون این پژوهش مورد ...

full text

شفافیت معنایی و پردازش اسامی مرکب: شواهدی از بیماران زبان‌پریش ناروان فارسی‌زبان

در این مقاله نقش شفافیت معنایی در پردازش اسامی ساده و اسامی مرکبِ غیرفعلی متشکل از سازه‌های «اسم+ اسم» که پربسامدترین اسامی مرکب در زبان فارسی هستند، در دو بیمار زبان‌پریش بروکا و دو بیمار زبان‌پریش ترانس کرتیکال حرکتی از طریق آزمون‌های «نامیدن در مواجهه» و «تکرار»  مورد بررسی قرار می‌گیرد. مقایسه عملکرد بیماران زبان‌پریش بروکا و ترانس کرتیکال حرکتی نشان می‌دهد که بیماران ترانس کرتیکال حرکتی کنش...

full text

نگاهی به شفافیت و تیرگی معنایی در سطح واژه های مرکب

در این مختصر سعی بر آن است تا ملاکی معنی شناختی برای تشخیص شفافیت و تیرگی واژه های مرکب به دست داده شود. به این منظور ابتدا مفهوم شفافیت و تیرگی زبانی به طور اجمالی معرفی می گردد، سپس ملاکی معنایی  برای طبقه بندی واژه های مرکب شفاف و تیره ارائه می شود. سرانجام به نقش قواعد، در تولید ساخت های شفاف و تیره پرداخته می شود 1- شفافیت و تیرگی: شفافیت اصطلاحی است که در شماری از حوزه های مطالعات زبانی ...

full text

آموزش واژه‏های مرکب فارسی بر مبنای درجه شفافیت و تیرگی معنایی: ویژه فارسی آموزان خارجی

موضوع شفافیت و تیرگی معنایی از اهمیت ویژه‏ای در فرآیند یادگیری واژه‏های مرکب برخوردار است. در این پایان‏نامه سعی بر آن است تا شفافیت و تیرگی در سطح واژه‏های مرکب فارسی برای فارسی آموزان خارجی تدریس گردد و تفاوت میان دو گروه از واژه‏ها با مثال‏های متعدد و گوناگون تشریح گردد. مسلماً در آموزش زبان خارجی، ارائه قواعدی زایا برای تعمیم درک واژگان از ضرورتی حیاتی برخوردار است. مدرس زبان خارجی سعی برآن...

15 صفحه اول

شفافیت و تیرگی در واژه های مرکب فارسی

فصل نخست پیشینه مطالعات معنی شناسی و واژه شناسی است ، این فصل مطالعات پژوهشگران ایرانی و غیر ایرانی را در بر می گیرد، از آنجایی که موضوع مورد بررسی، بررسی معنایی واژه های مرکب است . پیشینه ارائه شده آمیزه ای از تاریخچه مطالعات معنایی و واژگانی است . فصل دوم ملاحظات نظری است . این فصل شامل تعاریفی است که در مجموع چارچوب نظری بررسیهای بعدی را بدست می دهد، د راین فصل اصطلاحات و مباحثی که مورد استف...

15 صفحه اول

تبیین و تحلیل رابطه‌های معنایی در اسامی مرکب برون‌مرکز فارسی معیار

چکیده اسامی مرکب بخش مهمی از دایرة واژگان سخن‌گویان هر زبان هستند و همواره در حوزه‌های مختلف زبان‌شناسی مورد مطالعه قرار ‌گرفته‌اند. ساخت اسامی مرکب حاصل تعامل حوزه‌های نحو و صرف است و، در‌ این ‌میان، حوزة معناشناسی اسامی مرکب زبان فارسی کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، با رویکردی معنایی ـ شناختی، انواع و چگونگی روابط معنایی اسامی مرکب برون‌مرکز را بررسی می‌کنیم. از منظر زبان‌شناس...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جستارهای زبانی

Publisher: دانشگاه تربیت مدرس

ISSN 2322-3081

volume 4

issue شماره 3 (پیاپی 15) 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023